هر آنچه که باید درباره ارز دولتی بدانید

ارز دولتی یکی از مباحث کلیدی در اقتصاد ایران است که تأثیرات گسترده‌ای بر زندگی روزمره مردم، فعالان اقتصادی و نهادهای دولتی دارد. در واقع باتوجه‌ به شرایط اقتصادی اخیر، نوسانات نرخ ارز و فشارهای اقتصادی، موضوع ارز دولتی به یکی از مسائلی تبدیل شده که توجه زیادی را به خود جلب کرده است.

افراد مختلف برای اهداف متنوعی نظیر سفرهای خارجی، پرداخت هزینه‌های تحصیل در خارج از کشور، یا خرید کالاهای ضروری به ارز دولتی نیاز دارند. در همین راستا، اطلاعات دقیق و به‌روز درباره نحوه دریافت، شرایط و قیمت آن می‌تواند برای بسیاری از افراد مفید و ضروری باشد.

در این مقاله از مجله اسپیدی اکسچنج، قصد داریم تمامی جنبه‌های مرتبط با ارز دولتی را به صورت جامع و دقیق بررسی کنیم تا با اطلاعات کامل‌تری برای دریافت آن اقدام کنید.

ارز دولتی چیست؟

ارز دولتی به ارزی گفته می‌شود که توسط بانک مرکزی با نرخی پایین‌تر از بازار آزاد به افراد تخصیص داده می‌شود. این نوع ارز برای کنترل نوسانات ارزی و حمایت از اقشار مختلف جامعه به‌ویژه در مصارف ضروری مانند سفر یا تحصیل در خارج از کشور عرضه می‌شود. بسیاری از افراد آن را با نام دلار دولتی با کارت ملی می‌شناسند.

پس از تک نرخی شدن قیمت ارز در سال ۱۳۹۷، دولت ارز دولتی را به‌عنوان ابزاری برای کاهش هزینه‌ها و کمک به گروه‌های خاص جامعه معرفی کرد. البته افراد برای دریافت این ارز باید حساب ارزی خود را حداقل ۶ ماه باز نگه دارند و موجودی آن نیز به مقدار معینی برسد.

انواع ارز دولتی

ارز دولتی به سه دسته مختلف تقسیم می‌شود که در ادامه به معرفی هر کدام از آن‌ها می‌پردازیم:

ارز دانشجویی

دانشجویانی که برای تحصیل در خارج از کشور پذیرش رسمی از دانشگاه‌های معتبر دارند، می‌توانند برای تأمین هزینه‌های تحصیل و زندگی از ارز دولتی دانشجویی استفاده کنند. اسپیدی اکسچنج امکان پرداخت شهریه دانشگاه‌های خارجی را برای شما فراهم کرده است.

ارز مسافرتی

ارز دولتی مسافرتی برای کمک به مسافران ایرانی که قصد سفر به خارج از کشور دارند، ارائه می‌شود. این ارز به مسافران کمک می‌کند تا بخشی از هزینه‌های سفر خود را با نرخ پایین‌تری نسبت به بازار آزاد پوشش دهند.

ارز مسافرتی زیارتی

این نوع ارز به زائرانی اختصاص دارد که برای سفرهای زیارتی به کشورهایی مانند عراق و عربستان می‌روند. ارز مسافرتی زیارتی برای تأمین هزینه‌های سفر زیارتی به مبلغ خاصی تعیین می‌شود و معمولاً از طریق سامانه‌های دولتی قابل دریافت است. ارز اختصاصی به این سفرها اکثرا دینار عراق یا ریال عربستان است.

مزایای خرید دلار دولتی

یکی از مهم‌ترین مزایای خرید دلار دولتی، کاهش فشار تورمی است. با ارائه ارز دولتی با نرخ پایین‌تر از بازار آزاد، دولت می‌تواند نیازهای ضروری اقشار مختلف جامعه، از جمله دانشجویان و بیماران را با هزینه کمتری تأمین کند.علاوه بر این، خرید دلار دولتی به کاهش هزینه‌های سفرهای خارجی کمک شایانی می‌کند.

مسافرانی که ارز دولتی دریافت می‌کنند، می‌توانند سفر خود را با هزینه کمتری مدیریت کنند. همچنین خرید ارز مبادله‌ای یا دولتی برای کسب‌وکارهایی که به واردات مواد اولیه وابسته هستند، این امکان را فراهم می‌کند که با هزینه‌های کمتر تولید کنند و عرضه محصولات را با قیمتی رقابتی انجام دهند. در واقع این امر می‌تواند به رشد صنایع داخلی و افزایش صادرات کشور کمک کند.

افراد واجد شرایط برای دریافت ارز دولتی

ارز دولتی برای افراد و بخش‌های مختلف اقتصادی در نظر گرفته شده است، به همین دلیل تمامی افراد جامعه نمی‌توانند آن را دریافت کنند. در ادامه، مواردی که به آن‌ها ارز دولتی تعلق می‌گیرد را معرفی می‌کنیم:

• واردات کالاهای اساسی و ضروری مانند برنج، روغن، شکر، گندم و جو
• تأمین ارز برای هزینه‌های تحصیل دانشجویان در خارج از کشور
• پوشش هزینه‌های درمان و مراقبت‌های پزشکی در خارج از کشور
• سفرها و مأموریت‌های دولتی مقامات و کارمندان
• واردات محصولات کشاورزی برای تأمین نیازهای داخلی
• تأمین ارز برای صادرات محصولات در صنایع پتروشیمی و فولاد
• واردات کالاهای ضروری و محصولات مورد نیاز بخش خصوصی
• هزینه‌های ثبت‌نام در مراکز علمی، آموزشی و نمایشگاه‌های بین‌المللی
• تأمین ارز برای هزینه‌های ثبت دفاتر رسمی در خارج از کشور
• حمایت از واردات کالاهای مورد نیاز برای تولید و تأمین نیازهای داخلی کشور
• تامین ارز برای سفرهای زیارتی مانند زیارت اربعین

مراحل دریافت و نحوه ثبت نام ارز دولتی

دریافت ارز دولتی برای هر فرد ایرانی یک‌بار در سال امکان‌پذیر است و می‌تواند معادل ۲ هزار یورو باشد. برای دریافت این ارز، مراحل ساده‌ای وجود دارد که با طی کردن آنها می‌توانید به‌راحتی ارز دولتی خود را دریافت کنید.

در ابتدا، باید یک حساب ارزی در بانک ملی افتتاح کنید و سپس مراحل ثبت‌نام در اپلیکیشن ایوا را انجام دهید. پس از دریافت شماره شبا حساب ارزی، می‌توانید به شعبه ارزی بانک ملی مراجعه کرده و آن را دریافت کنید.

پس از افتتاح حساب و دریافت شماره شبا، به صرافی بروید و مبلغ ارز را پرداخت کنید. صرافی بعد از دریافت هزینه، ارز را به حساب ارزی شما منتقل می‌کند. در صورتی که قصد دارید دلار کاغذی دریافت کنید، باید ۵ روز پس از انتقال ارز به حساب، به شعبه ارزی بانک ملی بروید و دلار فیزیکی خود را دریافت کنید. لازم به ذکر است که برای دریافت ارز سهمیه‌ای، باید ۶ درصد کارمزد پرداخت کنید.

تفاوت ارز دولتی با ارز آزاد و نیمایی

ارز دولتی و ارز آزاد از چند جهت با یکدیگر متفاوت هستند. ارز دولتی معمولاً با نرخ پایین‌تری نسبت به ارز آزاد ارائه می‌شود و تنها از طریق دولت و مراکز مبادلات ارزی قابل دریافت است. در طرف مقابل ارز آزاد در بازار توسط صرافی‌ها خرید و فروش می‌شود و دسترسی به آن برای همه افراد بدون محدودیت خاصی امکان‌پذیر است. علاوه بر این، فرایند دریافت ارز دولتی پیچیدگی بیشتری دارد و نیازمند رعایت شرایط خاصی است.

از سوی دیگر، ارز نیمایی نیز با ارز دولتی تفاوت‌های اساسی دارد. ارز دولتی با نرخ ثابت به واردات کالاهای اساسی مانند دارو و مواد غذایی اختصاص داده می‌شود تا از اقشار کم‌درآمد حمایت شود. در طرف مقابل ارز نیمایی نرخ متغیری دارد که بر اساس عرضه و تقاضا در سامانه نیما تعیین می‌شود و برای واردات کالاهای غیراساسی و مواد اولیه صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مبنای تعیین قیمت ارز دولتی چیست؟

قیمت ارز دولتی به نحوه تأمین آن از فروش محصولات استراتژیک مانند نفت، پتروشیمی و فولاد در بازارهای بین‌المللی وابسته است. بانک مرکزی مسئولیت تعیین نرخ این ارز را بر عهده دارد و برای این کار به عواملی همچون شرایط بازار، میزان تقاضا و نوسانات ارزی توجه می‌کند.

هدف اصلی بانک مرکزی حفظ ثبات در نرخ ارز دولتی است، به همین دلیل قیمت آن روزانه و بر اساس تغییرات عرضه و تقاضا به‌روزرسانی می‌شود. این تلاش برای ایجاد یک نرخ پایدار، به مدیریت بهتر بازار و تأمین نیازهای ضروری کمک می‌کند.

از ارز دولتی می‌توانم برای انجام حواله ارزی استفاده کنم؟

ارزی که از این روش در اختیار شما قرار می‌گیرد، برای شماست و نحوه استفاده از آن نیز به خود شما بستگی دارد.

استفاده از ارز دولتی برای انجام حواله ارزی شخصی به خارج از کشور، هیچ مشکلی ندارد. برای انجام حواله‌های ارزی، می‌توانید از خدمات صرافی اسپیدی اکسچنج استفاده کنید که با رعایت قوانین و مقررات ارزی کشور، امکان انتقال پول به ایران و یا انتقال ارز به خارج از کشور را برای شما فراهم می‌کند.

توجه داشته باشید که قوانین و مقررات مربوط به ارز دولتی و حواله‌های ارزی ممکن است تغییر کنند. بنابراین، پیش از هرگونه اقدام، توصیه می‌شود با بانک‌ها یا صرافی‌های معتبر مشورت کرده و از آخرین دستورالعمل‌ها و مقررات مطلع شوید.