سوییفت چیست؟ آشنایی با اهمیت، کاربردها و مزایای آن

شاید هنگام ارسال یا دریافت پول از خارج کشور نام سوئیفت به گوشتان خورده باشد، اما سوال اینجاست که  آیا می‌دانید این سیستم چیست و چرا چنین اهمیت زیادی دارد؟

سوئیفت (SWIFT) مخفف عبارت Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication، به عنوان یک استاندارد جهانی برای انتقال اطلاعات مالیاره ای، پلی است میان کشورهای مختلف و سیستم‌های بانکی جهان که به تسهیل تبادلات مالی کمک می‌کند. این سیستم باعث می‌شود که تراکنش‌ها با بالاترین سطح امنیت انجام شود و شما مطمئن شوید که پول‌تان به مقصد صحیح و در کمترین زمان ممکن می‌رسد.

اگر شما هم به دنبال اطلاعات دقیق و مفیدی درباره سوییفت هستید و می‌خواهید با کاربردها، مزایا، میزان اهمیت و سایر موضوعات مرتبط با آن مانند انتقال پول به ایران و حواله ارزی آشنا شوید، تا آخر این مطلب همراه ما باشید.

سوییفت چیست؟

باید بدانید که سوئیفت (SWIFT) یا شبکه ارتباطات مالی بین‌المللی، یک سیستم پیام‌رسانی است که بانک‌ها و مؤسسات مالی از آن برای ارسال و دریافت اطلاعات مالی بین‌المللی استفاده می‌کنند.

برخلاف تصور رایج، سوئیفت خودش مبادلات مالی را انجام نمی‌دهد یا پولی را جابه‌جا نمی‌کند. در حقیقت، سوئیفت تنها به‌عنوان یک شبکه ارتباطی عمل می‌کند که دستورالعمل‌های مربوط به انتقال وجه را از یک بانک به بانک دیگر مانند یک پستچی منتقل می‌کند. این سیستم به بانک‌ها اجازه می‌دهد تا بدون آن که نیازی به جابه‌جایی فیزیکی پول باشد، به طور سریع، دقیق و امن اطلاعات را مبادله کنند.

سوئیفت نه‌تنها برای تسهیل تراکنش‌های مالی بین‌المللی استفاده می‌شود، بلکه به عنوان یک استاندارد برای شناسایی بانک‌ها و مؤسسات مالی مختلف نیز عمل می‌کند. هر عضو سوئیفت یک کد شناسایی منحصر به فرد (BIC) دریافت می‌کند که اطلاعاتی مانند نام بانک، کشور، شهر و شعبه آن را در خود دارد. همچنین این سیستم به مؤسسات مالی این امکان را می‌دهد که تراکنش‌های مختلف خود را بدون خطا و با امنیت بالا انجام دهند، حتی اگر طرفین تراکنش از بانک‌های مختلفی استفاده کنند.

شبکه سوئیفت در حال حاضر به عنوان یکی از مهم‌ترین و بزرگترین روش‌های پرداخت بین‌المللی شناخته می‌شود. در سال 2021، بیش از 11,000 مؤسسه مالی عضو سوئیفت روزانه بیش از 42 میلیون پیام از طریق این شبکه ارسال کرده‌اند.

تاریخچه سوییفت

سوئیفت (SWIFT) به‌عنوان جایگزینی برای سیستم تلکس (Telex) طراحی شد که یک روش ارتباطی قدیمی و مشکل‌دار برای مؤسسات مالی بود. تلکس به دلیل فرآیندهای پیچیده، احتمال خطاهای زیاد و سرعت پایین پردازش، کارایی لازم را نداشت، به همین دلیل در سال ۱۹۷۳، سوئیفت در بروکسل تأسیس شد و در ابتدا ۲۳۹ مؤسسه مالی از ۱۵ کشور به آن پیوستند.

این آمار به‌سرعت افزایش یافت و فقط در چهار سال بعد، تعداد مؤسسات عضو به ۵۱۸ مؤسسه از ۲۲ کشور رسید. امروزه سوئیفت توسط بیش از ۱۱,۰۰۰ مؤسسه مالی در ۲۰۰ کشور جهان استفاده می‌شود و در سال ۲۰۲۱، به طور میانگین روزانه ۴۲ میلیون پیام از طریق این شبکه ارسال شد.

نقش سوییفت در تحریم‌های اقتصادی

معمولا افرادی که می‌خواهند بدانند سوییفت چیست، بعد از مدت کوتاهی با این سوال مواجه می‌شوند که آیا در ایران می‌توان از SWIFT استفاده کرد؟ آیا تحریم‌های اقتصادی تاثیر خاصی بر دسترسی ایرانیان به سوییفت گذاشته است؟

عضویت در شبکه SWIFT به کشورها این امکان را می‌دهد تا به‌راحتی تراکنش‌های مالی بین‌المللی را انجام دهند. به همین دلیل، اخراج از سوییفت به عنوان یک ابزار تحریم اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌تواند علیه کشورهایی اعمال شود که اقدامات آن‌ها توسط جامعه جهانی محکوم شده است.

برای مثال، هنگامی که روسیه در سال ۲۰۲۲ به اوکراین حمله کرد، بسیاری از بانک‌های روسیه و بلاروس از جمله بانک اوتکریتیه (Bank Otkritie)، بانک روسیه (Bank Rossiya)، نوویکومبانک (Novikombank) و وی‌تی‌بی بانک (VTB Bank) از شبکه سوئیفت حذف شدند.

ایران نیز یکی از کشورهایی است که در سال‌های اخیر با تحریم‌های مرتبط با سوییفت مواجه شده است. در سال ۲۰۱۲، به دنبال افزایش تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای ایران، اتحادیه اروپا تحریم‌هایی را اعمال کرد که شامل قطع دسترسی برخی بانک‌های ایرانی به شبکه سوئیفت نیز می‌شد. البته با اینکه بانک‌های ایرانی قادر به صدور حواله‌های SWIFT  نیستند، اما شرکت‌های واسطه با خدمات خود این امر را برای ایرانیان امکان‌پذیر کرده‌اند. برای انجام حواله‌جات ارزی خود می‌توانید از خدمات صرافی اسپیدی اکسچنج استفاده کنید.

چه کسانی از سوئیفت استفاده می‌کنند؟

اگرچه SWIFT در ابتدا برای تسهیل ارتباطات مربوط به تراکنش‌های خزانه‌داری و بانکی بین‌المللی تأسیس شد، اما قابلیت‌های سیستم پیام‌رسانی آن بسیار فراتر از آن محدوده اولیه گسترش یافته است. طی سال‌ها، استفاده از سوئیفت افزایش پیدا کرد و این شبکه اکنون خدمات خود را به سازمان‌ها و افراد زیر ارائه می‌دهد:

• بانک‌ها
• مؤسسات کارگزاری و خانه‌های معاملاتی
• دلالان اوراق بهادار
• شرکت‌های مدیریت دارایی
• مراکز تسویه‌حساب (Clearinghouses)
• مؤسسات سپرده‌گذاری
• بورس‌ها
• شرکت‌های تجاری
• فعالان بازار خزانه‌داری و ارائه‌دهندگان خدمات مالی
• افراد یا کسب‌وکارهایی که حواله‌ها یا انتقال‌های بین‌المللی انجام می‌دهند
• کارگزاران ارز خارجی و نقل‌وانتقالات پولی

اگرچه سیستم‌های دیگری نیز در این بازار فعالیت می‌کنند، اما سوییفت همچنان به رشد خود ادامه داده و به شبکه غالب برای انتقالات مالی تبدیل شده است. این موضوع تا حد زیادی به دلیل مقیاس‌پذیری بالا، امنیت، استانداردسازی و قابلیت اطمینان چشمگیر این سیستم است.

مهم‌ترین کاربرد سوییفت چیست؟

کسانی که هنوز اطلاعات زیادی درباره شبکه سوییفت ندارند، دیر یا زود با این سوال مواجه می‌شوند که مهم‌ترین کاربردهای سوییفت چیست؟ موارد زیر از جمله مهم‌ترین کاربردهای SWIFT هستند:

• یکی از مهم‌ترین کاربردهای سوئیفت، انتقال وجوه بین بانک‌ها است. این شبکه امکان انجام تراکنش‌های بین‌المللی را با سرعت و امنیت بالا فراهم می‌کند. علاوه بر انتقال پول، سوئیفت برای انتقال اطلاعات مالی نظیر جزئیات تراکنش‌ها و اطلاعات مربوط به حساب‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• سوئیفت همچنین نقش مهمی در تأیید و اعتبارسنجی تراکنش‌ها ایفا می‌کند. این سیستم به بانک‌ها امکان می‌دهد تا تراکنش‌های خود با دیگر بانک‌ها را تأیید و صحت آن‌ها را تضمین کنند. از دیگر کاربردهای این شبکه می‌توان به مدیریت پیام‌رسانی مالی، تحلیل‌های کلان اقتصادی و اتوماسیون عملیات پشتیبانی (Back-Office) اشاره کرد. سوئیفت با ارائه نرم‌افزارهای تخصصی برای مدیریت پیام‌ها، به بانک‌ها کمک می‌کند تا فرآیندهای خود را بهینه کرده و بهره‌وری را افزایش دهند.
• سوئیفت خدماتی مانند نظارت بدون وقفه بر پیام‌ها و فعالیت‌ها، گزارش‌دهی پیشرفته و مدیریت داده‌های تراکنش‌ها را نیز ارائه می‌دهد. ابزارهایی مانند داشبوردها و گزارش‌های تحلیلی به کاربران اجازه می‌دهند که فعالیت‌ها و تراکنش‌های مالی را بر اساس پارامترهای مختلف، مانند منطقه یا نوع پیام، نظارت و مدیریت کنند.
• سوئیفت همچنین در حوزه مبارزه با جرائم مالی و رعایت مقررات نقش‌آفرینی می‌کند. این شبکه ابزارهایی برای احراز هویت مشتریان (KYC)، مبارزه با پول‌شویی (AML) و پایبندی به تحریم‌ها ارائه داده است که به بانک‌ها و مؤسسات مالی در جلوگیری از تخلفات و افزایش شفافیت کمک می‌کند.

مهم‌ترین مزایای سوییفت

حال که به طور کامل می‌دانید سوییفت چیست و چه کاربردهایی دارد، باید با مزایای برجسته آن هم آشنا شوید. شبکه سوئیفت (SWIFT) به‌عنوان یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های مالی بین‌المللی، مزایای متعددی را برای بانک‌ها، مؤسسات مالی و کسب‌وکارهای جهانی ارائه می‌دهد که در ادامه، مهم‌ترین آن‌ها را مرور می‌کنیم:

• پاسخگویی و ردیابی: سوئیفت امکان ردیابی دقیق تراکنش‌ها را از بانک مبدأ تا بانک مقصد فراهم می‌کند. این ویژگی به کاربران اجازه می‌دهد وضعیت تراکنش‌های خود را بررسی کنند و از ارسال و دریافت صحیح آن‌ها اطمینان کامل داشته باشند.
• دسترسی آسان: شبکه سوییفت موانع ارتباطی بین کشورها را از میان برداشته و تعاملات مالی بین‌المللی را بسیار آسان کرده است.
• استانداردهای امنیتی و فنی: SWIFT با اعمال استانداردهای مشخص برای انتقال پول و اطلاعات مالی، امنیت تراکنش‌ها را تضمین می‌کند. این استانداردها احتمال خطا و سوءاستفاده را به حداقل می‌رسانند و اعتماد کاربران را افزایش می‌دهند.
• شفافیت در هزینه‌ها: یکی از مزایای برجسته سوییفت، ارائه شفافیت کامل در مورد هزینه‌های تراکنش است. کاربران می‌توانند جزئیات دقیق هزینه‌ها را مشاهده کنند و از مبلغ دقیق پرداختی خود مطلع شوند.
• محبوبیت و گستردگی جهانی: شبکه سوئیفت در سراسر جهان و با استفاده از بیش از ۱۵۰ ارز مختلف فعالیت می‌کند. این گستردگی باعث می‌شود تقریباً هر بانک یا مؤسسه مالی بتواند از این شبکه استفاده کند و پرداخت‌های بین‌المللی را به‌سادگی انجام دهد.
• سرعت و کارایی بالا: سوئیفت با سرعت بالا، فرآیند انتقال وجوه بین‌المللی را تسهیل می‌کند. بانک‌ها و مؤسسات مالی می‌توانند تراکنش‌های خود را بدون تأخیر و با کارایی بالا انجام دهند.
• انتقال اطلاعات مالی مرتبط: شبکه SWIFT علاوه بر انتقال پول، امکان ارسال اطلاعات مربوط به تراکنش‌ها مانند جزئیات حساب‌ها و دستورالعمل‌های مالی را فراهم می‌کند. این قابلیت، مدیریت تراکنش‌ها را برای بانک‌ها و مشتریان ساده‌تر می‌کند.
• اعتمادسازی بین مؤسسات مالی: سوییفت با تضمین امنیت و استانداردهای بالا، به افزایش اعتماد بین بانک‌ها و مؤسسات مالی کمک می‌کند.

کد سوییفت چیست؟

اگر قصد استفاده از سیستم بانکی را دارید، باید بدانید که کد سوییفت چیست و ساختار آن چگونه است. در واقع کد سوئیفت که به آن کد شناسه بانک (BIC) نیز گفته می‌شود، شناسه‌ای منحصربه‌فرد است که برای انجام تراکنش‌های مالی بین‌المللی استفاده می‌شود. برای شروع یک تراکنش، به شماره حساب گیرنده و کد سوئیفت بانک او نیاز است. ساختار این کد شامل موارد زیر است:

• چهار رقم اول: نشان‌دهنده بانک
• دو کاراکتر بعدی: کشور بانک
• دو کاراکتر بعدی: شهر بانک
• سه کاراکتر آخر (اختیاری): نشان‌دهنده شعبه خاص

به عنوان مثال، کد CHASUS33 نشان‌دهنده چیس بانک در نیویورک (ایالات متحده) است. این کد برای انتقال سریع، دقیق و ایمن پول در سطح جهانی استفاده می‌شود.

مقایسه IBAN و سوئیفت

در ادامه پاسخ به سوال «سوییفت چیست» می‌خواهیم تفاوت آن با ایبان را مورد بررسی قرار هیم. IBAN (شماره بین‌المللی حساب بانکی) برای شناسایی حساب‌های بانکی فردی در داخل و خارج از مرزها طراحی شده است، در حالی که سوئیفت عمدتاً برای ارتباط بین بانک‌ها و سایر مؤسسات مالی استفاده می‌شود.

IBAN برای انتقال بین بانک‌ها و مؤسسات مالی به کار می‌رود، در حالی که سوئیفت توسط بانک‌ها، ارائه‌دهندگان خدمات، مراکز تسویه‌حساب، شرکت‌های تجاری، کارگزاران و حتی بیشتر از این‌ها استفاده می‌شود. همچنین هزینه‌های استفاده از هر دو سیستم (شامل کارمزد انتقال بانکی، کمیسیون‌ها و نرخ ارز) تقریباً یکسان است و گاهی اوقات برای یک تراکنش بین‌المللی به هر دو کد نیاز است.

مالک سیستم بانکی سوییفت کیست؟

سیستم بانکی سوییفت یک تعاونی عضو-محور است که مالکیت آن به عهده حدود ۳,۵۰۰ سازمان عضو است. دفتر مرکزی سوئیفت در لا هیولپ، بلژیک قرار دارد و این سازمان تحت نظارت بانک‌های مرکزی کشورهای گروه ۱۰ (G10)، بانک مرکزی اروپا و بانک ملی بلژیک فعالیت می‌کند. اعضا هیئتی متشکل از ۲۵ مدیر را انتخاب می‌کنند که مسئولیت مدیریت عملیات روزانه، توسعه و ترویج سیستم، حفظ بی‌طرفی و تضمین امنیت و پایداری سوئیفت را بر عهده دارند.

جمع بندی

اگر در حوزه بانکداری، امور مالی یا تجارت بین‌المللی فعالیت می‌کنید، باید بدانید که سوئیفت چیست و استفاده از آن چه مزایایی برایتان به همراه دارد. سوئیفت به‌عنوان شبکه‌ای جهانی برای انتقال امن پیام‌های مالی، نه‌تنها امکان انجام تراکنش‌های بین‌المللی را با سرعت و دقت فراهم می‌کند، بلکه امنیت و شفافیت این فرایندها را به‌شدت بالا می‌برد.

در این مطلب به طور کامل شبکه سوییفت را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار دادیم و شما را با کاربردها و مزایای برتر آن آشنا کردیم. اگر همچنان درباره سوییفت سوال خاصی دارید و یا می‌خواهید از خدمات آن استفاده کنید، از طریق بخش کامنت‌ها با ما به اشتراک بگذارید.