تتر فیک

تتر (Tether) با نماد USDT، به‌عنوان بزرگ‌ترین استیبل‌کوین جهان از زمان عرضه‌اش در سال ۲۰۱۴، به یکی از ارکان اصلی اکوسیستم رمزارزها تبدیل شده است. این توکن که با نسبت ۱ به ۱ به دلار آمریکا متصل است، نقش کلیدی در تأمین نقدینگی و ایجاد ثبات در بازار پرتلاطم ارزهای دیجیتال ایفا می‌کند و روزانه میلیاردها دلار حجم معاملات را تسهیل می‌نماید.

در این مقاله از مجله اسپیدی اکسچنج، به‌صورت دقیق به مسئله‌ تتر فیک یا همان «تتر جعلی» پرداخته می‌شود و از منشأ این بحث و شواهد موجود گرفته تا پیامدهای احتمالی آن برای بازار و سرمایه‌گذاران می‌پردازیم.

اتهامات مربوط به تتر فیک و جعلی

اصطلاح «تتر جعلی» به دو مسئله‌ی متفاوت اما مرتبط اشاره دارد:
۱. ادعاهایی مبنی بر اینکه شرکت Tether Limited توکن‌های USDT را بدون داشتن پشتوانه‌ی کافی از ارزهای فیات صادر می‌کند و در واقع گویی به نوعی پول بدون پشتوانه چاپ می‌شود.
۲. کلاهبرداری‌هایی که در آن افراد سودجو توکن‌های تقلبی USDT تولید کرده و برای فریب سرمایه‌گذاران از آن‌ها استفاده می‌کنند و یا حتی اقدام به دریافت پول و سپس عدم ارائه تتر به خریدار می‌کنند.

هر دو مورد فوق موجب افزایش تردید و نگرانی نسبت به عملکرد تتر و جایگاه آن در اکوسیستم رمزارزها شده‌اند.

تتر بدون پشتوانه و دستکاری در ذخایر ارزی

مهم‌ترین اتهامی که متوجه تتر شده، صدور توکن‌های USDT بدون پشتوانه‌ی کافی از دلار آمریکاست؛ اقدامی که عملاً به ایجاد پول «جعلی» منجر شده و موجب افزایش مصنوعی قیمت ارزهای دیجیتال – به‌ویژه بیت‌کوین – شده است. منتقدان معتقدند شرکت Tether Limited توکن‌های USDT را بدون وجود ذخایر واقعی چاپ می‌کند و سپس با استفاده از این توکن‌ها در صرافی‌هایی مانند Bitfinex اقدام به خرید بیت‌کوین کرده و بدین ترتیب قیمت آن را افزایش می‌دهد و حباب‌های قیمتی در بازار ایجاد می‌کند.

مطالعه‌ای دانشگاهی در سال ۲۰۱۸ که توسط جان گریفین و امین شمس انجام شد، همبستگی معناداری میان صدور USDT و جهش قیمت بیت‌کوین نشان داد. این تحقیق حاکی از آن بود که تنها یک بازیگر در صرافی Bitfinex، از تترهای جدید برای حمایت از قیمت بیت‌کوین در زمان افت بازار استفاده کرده است.

برخی اتفاقات تاریخی نیز به تقویت این اتهامات دامن زده‌اند. در سال ۲۰۱۸، گزارش شد که تتر مبلغی معادل ۸۵۰ میلیون دلار را به یک پول‌شوی از دست داده و برای جبران آن، منابع مالی مشتریان Bitfinex را با ذخایر خود مخلوط کرده است. این موضوع در جریان تحقیقات دادستانی کل نیویورک (NYAG) در سال ۲۰۲۱ افشا شد. نتیجه‌ی این تحقیقات منجر به پرداخت جریمه‌ای معادل ۱۸.۵ میلیون دلار از سوی تتر شد و همچنین تأیید شد که این شرکت طی سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ در دوره‌هایی طولانی، توکن‌های USDT را بدون پشتوانه‌ی کامل دلاری صادر کرده است.

نهادهای نظارتی دیگر نیز این شرکت را زیر ذره‌بین برده‌اند. کمیسیون معاملات آتی کالا (CFTC) آمریکا در سال ۲۰۲۱ تتر را به پرداخت ۴۱ میلیون دلار جریمه محکوم کرد و اعلام نمود که این شرکت تنها در ۲۷.۶٪ از روزهای بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ دارای ذخایر کامل بوده و نتوانسته شواهد حسابرسی‌ شده‌ای برای اثبات ادعاهایش ارائه دهد.

روزنامه وال‌استریت ژورنال نیز در سال ۲۰۲۳ گزارش داد که تتر با استفاده از اسناد جعلی و شرکت‌های صوری، برای افتتاح حساب بانکی اقدام کرده و یک معامله‌گر بزرگ چینی نیز از فاکتورهای فروش ساختگی برای دور زدن محدودیت‌های بانکی استفاده کرده است. این وقایع، گمانه‌زنی‌هایی را در خصوص عملکرد تتر به‌عنوان یک سیستم ذخیره‌ی جزئی (fractional reserve) تقویت کرده‌اند؛ سیستمی که در آن بیشتر از میزان دارایی نقد موجود، توکن صادر می‌شود.

کلاهبرداری با تتر جعلی

علاوه بر رویه‌های بحث‌برانگیز شرکت Tether Limited، مفهوم «تتر جعلی» شامل نوعی از کلاهبرداری‌ها نیز می‌شود که در آن افراد سودجو توکن‌های تقلبی USDT ایجاد کرده و با هدف فریب سرمایه‌گذاران از آن‌ها استفاده می‌کنند. این نوع کلاهبرداری‌ها معمولاً شامل موارد زیر است:

• توکن‌های جعلی روی بلاک‌چین‌ها: کلاهبرداران با ساخت توکن‌های ERC-20 یا TRC20 با نام‌ها یا لوگوهایی مشابه USDT، کاربران را گمراه می‌کنند. این توکن‌ها ممکن است در کاوشگرهای بلاک‌چین به‌صورت قانونی و معتبر نمایش داده شوند، اما هیچ‌گونه پشتوانه یا ارزشی ندارند. به‌عنوان نمونه، در حادثه‌ای که در سال ۲۰۲۰ توسط HackerNoon گزارش شد، یک کاربر پس از دریافت USDT جعلی در کیف‌پول Atomic Wallet خود، مبلغی معادل ۳۴٬۰۰۰ یورو را از دست داد. پشتیبانی این کیف‌پول بعدها تأیید کرد که توکن دریافتی تقلبی بوده است.
• فیشینگ و پلتفرم‌های جعلی: برخی کلاهبرداران با راه‌اندازی وب‌سایت‌ها یا صرافی‌هایی مشابه پلتفرم‌های معتبر، قربانیان را با وعده سودهای بالا یا دریافت USDT رایگان فریب می‌دهند. گزارش شرکت Trend Micro در سال ۲۰۲۲ به پیامک‌هایی اشاره دارد که در آن‌ها به قربانیان گفته می‌شد بیش از یک میلیون USDT در حساب آن‌ها موجود است؛ اما این پیام‌ها آن‌ها را به وب‌سایت‌های جعلی هدایت می‌کرد که هدفشان سرقت اطلاعات ورود یا دارایی‌های کاربران بود.
• کلاهبرداری با عنوان «تتر لیکوئید» (Liquid Tether): اصطلاح «Liquid Tether» توسط کلاهبرداران برای تبلیغ فرصت‌های سرمایه‌گذاری جعلی مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد. در این شیوه، از اعتبار تتر به‌عنوان یک دارایی باثبات استفاده می‌شود و قربانیان با انتقال USDT به کیف‌پول‌های کلاهبرداران، دارایی خود را از دست می‌دهند؛ چراکه تراکنش‌های بلاک‌چین بازگشت‌ناپذیر هستند.

در ماه مه ۲۰۲۴، شرکت امنیت سایبری ZeroFox گزارش داد که در انجمن‌های دارک‌وب، تبلیغاتی برای فروش توکن‌های تقلبی ERC-20 با نام تتر منتشر شده که هدف آن‌ها کلاهبرداری در صرافی‌ها یا طرح‌های سرمایه‌گذاری بوده است. این توکن‌ها به گونه‌ای طراحی شده بودند که از نظر ظاهری کاملاً مشابه USDT واقعی باشند و برخی از آن‌ها حتی توسط کیف‌پول‌هایی مانند TrustWallet یا صرافی‌هایی نظیر Coinbase نیز شناسایی می‌شدند، که همین مسئله بر قدرت فریب آن‌ها افزوده بود.

شواهد و پاسخ‌های متقابل درباره تتر جعلی

ادعاهای مرتبط با «تتر جعلی» بر پایه ترکیبی از وقایع مستند، یافته‌های نهادهای نظارتی، و شواهد غیرمستقیم شکل گرفته‌اند:

• جریمه‌های نهادهای نظارتی: جریمه‌هایی که از سوی دادستان کل نیویورک (NYAG) و کمیسیون معاملات آتی کالای آمریکا (CFTC) علیه تتر اعمال شده‌اند، صحت ادعاهایی مبنی بر ارائه اطلاعات نادرست درباره ذخایر پشتوانه USDT را تأیید می‌کنند و این موضوع را که ممکن است تتر بدون پشتوانه واقعی صادر شده باشد، تقویت می‌نمایند.
• نبود حسابرسی مستقل: تاکنون هیچ‌گونه حسابرسی کامل و مستقلی از ذخایر تتر منتشر نشده است. در عوض، تتر تنها به گواهی‌نامه‌هایی از شرکت‌های حسابداری کوچک، مانند یک شرکت مستقر در جزایر کیمن در سال ۲۰۲۱، اتکا کرده که در آن فقط ۰.۳۶ درصد مازاد دارایی بر بدهی گزارش شده بود.
• رویه‌های مشکوک: گزارش وال‌استریت ژورنال در سال ۲۰۲۳ استفاده تتر از اسناد جعلی و شرکت‌های صوری برای افتتاح حساب‌های بانکی را فاش کرد. همچنین همکاری با بانک‌هایی مانند Deltec در باهاما، شفافیت عملیاتی تتر را مورد تردید قرار داده است.
• تأثیر بر بازار: مطالعات دانشگاهی و همچنین پست‌هایی در شبکه اجتماعی X، مانند یک پست در آوریل ۲۰۲۵، نشان می‌دهند که ممکن است انتشار تترهای بدون پشتوانه باعث افزایش مصنوعی قیمت بیت‌کوین شده باشد. این تحلیل‌ها، ارتباط معناداری میان صدور USDT و نوسانات قیمت بازار را نشان می‌دهند.

با این حال، شرکت Tether و حامیانش نیز استدلال‌هایی در پاسخ به این انتقادات ارائه کرده‌اند:

• افزایش شفافیت: تتر مدعی است که مسائل گذشته را حل کرده و تا اوت ۲۰۲۴، میزان ذخایر خود را ۱۱۸.۴ میلیارد دلار اعلام کرده که از این میزان، ۵.۳ میلیارد دلار مازاد نسبت به بدهی‌ها بوده است. همچنین گزارش‌های فصلی (attestation) منتشر می‌کند؛ اگرچه منتقدان معتقدند این گزارش‌ها به اندازه حسابرسی واقعی اعتبار ندارند.
• همکاری با نهادهای نظارتی: تتر با نهادهای قانونی همکاری داشته و در مواردی از جمله ضبط ۱.۴ میلیون دلار USDT مرتبط با کلاهبرداری‌های فناوری در سال ۲۰۲۴، مشارکت فعال نشان داده است؛ موضوعی که می‌تواند نشانه‌ای از تعهد آن به مشروعیت و قوانین باشد.
• ثبات بازار: حامیان تتر بر این باورند که تسلط این استیبل‌کوین بر بازار و حفظ مداوم نسبت ۱:۱ با دلار آمریکا نشان‌دهنده اعتماد بازار و پایداری آن است. به‌رغم سال‌ها زیر ذره‌بین بودن، هیچ نشانه‌ای از فروپاشی سیستماتیک مشاهده نشده است.
• اطلاعات نادرست: شرکت تتر برخی گزارش‌ها، مانند مقاله وال‌استریت ژورنال در سال ۲۰۲۳ را «کاملاً نادرست و گمراه‌کننده» توصیف کرده است، اگرچه در همه موارد به‌طور مشخص توضیح نداده که چه بخش‌هایی از گزارش نادرست بوده‌اند.

پیامدهای ماجرای تتر جعلی برای بازار رمزارزها

جنجال پیرامون «تتر جعلی» (Fake Tether) پیامدهای گسترده و چندلایه‌ای برای اکوسیستم رمزارزها به همراه داشته است:

۱. ریسک سیستمی

با توجه به نقش محوری تتر در معاملات رمزارزی — با سهمی حدود ۷۰ درصد از بازار استیبل‌کوین‌ها و دخالت در بیش از نیمی از معاملات بیت‌کوین — هرگونه اختلال جدی در این استیبل‌کوین می‌تواند به سقوط ناگهانی بازار منجر شود. اگر مشخص شود که بخش قابل توجهی از توکن‌های USDT بدون پشتوانه واقعی صادر شده‌اند، احتمال وقوع یک «هجوم بانکی» (bank run) بالا می‌رود؛ که این موضوع می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران را نابود کرده و قیمت رمزارزها را به شدت کاهش دهد.

۲. نظارت و قانون گذاری

مسائل مربوط به تتر باعث افزایش فشار برای قانون‌گذاری در حوزه استیبل‌کوین‌ها شده است. به عنوان نمونه، در سال ۲۰۲۱، وزیر خزانه‌داری آمریکا، جانت یلن، نشستی برای بررسی ریسک‌های ناشی از تتر برگزار کرد. همچنین، در سال ۲۰۲۴، لایحه‌ای در مجلس نمایندگان آمریکا برای قانون‌گذاری استیبل‌کوین‌ها ارائه شد. هرگونه نظارت سخت‌گیرانه‌تر می‌تواند دامنه فعالیت تتر را محدود یا آن را به شفافیت بیشتر وادار کند.

۳. زیان سرمایه‌ گذاران

کلاهبرداری‌های مبتنی بر تتر جعلی (مانند توکن‌های تقلبی یا پلتفرم‌های فیشینگ) به‌صورت مستقیم به سرمایه‌گذاران خرد آسیب می‌زنند. کاربران معمولاً دارایی‌های خود را به کیف‌پول‌ها یا پروژه‌های تقلبی انتقال می‌دهند، اما با توجه به غیرقابل برگشت بودن تراکنش‌های بلاک‌چینی، بازیابی این سرمایه‌ها تقریباً غیرممکن است. پرونده‌هایی مانند پروژه کلاهبرداری «Liquid Tether» نمونه‌ای از چنین خسارات سنگینی هستند.

۴. دستکاری در بازار

اگر ادعای صدور تترهای بدون پشتوانه برای افزایش مصنوعی قیمت بیت‌کوین صحت داشته باشد، هرگونه اصلاح ناگهانی می‌تواند میلیاردها دلار از ارزش بازار را نابود کند. تجربه سقوط ۴۵ درصدی قیمت بیت‌کوین در سال ۲۰۱۷ که هم‌زمان با افزایش سریع انتشار USDT بود، نشان‌دهنده خطرات احتمالی چنین دستکاری‌هایی در بازار رمزارزهاست.

چگونه تتر جعلی را شناسایی و از آن اجتناب کنیم؟

سرمایه‌گذاران می‌توانند با رعایت نکات زیر، خود را هم از خطرات مربوط به تترهای بدون پشتوانه و هم از کلاهبرداری‌های مبتنی بر توکن‌های جعلی محافظت کنند:

بررسی آدرس قرارداد هوشمند

قبل از خرید یا دریافت توکن USDT، آدرس قرارداد آن را در مرورگرهای بلاک‌چین (مانند Etherscan یا Tronscan) بررسی کنید. آدرس‌های معتبر برای هر شبکه مشخص و عمومی هستند (مثلاً برای ERC-20: 0xdAC17F958D2ee523a2206206994597C13D831ec7). بسیاری از توکن‌های جعلی دارای آدرس‌های متفاوتی هستند که نشانه کلاهبرداری است.

بررسی موجودی واقعی در کیف پول

اطمینان حاصل کنید که تراکنش‌های مربوط به USDT واقعاً در موجودی کیف‌پول شما نمایش داده می‌شوند. گاهی توکن‌های جعلی طوری نمایش داده می‌شوند که روی مرورگر بلاک‌چین ظاهر می‌شوند، اما موجودی کیف‌پول شما تغییری نمی‌کند؛ مشابه هشدارهای جعلی بانکی.

بررسی لوگو و ارزش بازار

توکن اصلی USDT دارای لوگوی سبز رنگ و مشخصات کامل مانند ارزش بازار (Fully Diluted Market Cap) در کیف‌پول‌ها است. لوگوهای خاکستری یا فقدان اطلاعاتی مانند ارزش بازار، می‌تواند نشانه جعلی بودن توکن باشد.

برخی کوین‌ها ممکمن است با شیطنت، لوگویی شبیه به تتر ایجاد کنند که البته صرافی‌های معتبر، این کوین‌ها را در صرافی‌های خود وارد نمی‌کنند.

پرهیز از پیشنهادهای مشکوک

هرگونه پیام ناخواسته که وعده دریافت رایگان USDT یا سودهای نجومی می‌دهد، می‌تواند شما را به سمت وب‌سایت‌های فیشینگ و کلاهبرداری‌های اینترنتی سوق دهد. همواره آدرس وب‌سایت‌ها را با منابع رسمی تتر یا صرافی‌ها مقایسه و اعتبارسنجی کنید و اطلاعات خود را در هر سایتی وارد نکنید.

استفاده از پلتفرم‌های معتبر

معاملات مربوط به تتر (USDT) را تنها از طریق صرافی‌های معتبر و دارای مجوز مانند Kraken یا Coinbase انجام دهید. از معامله در پلتفرم‌های ناشناس، یا ارسال مستقیم به کیف‌پول اشخاص نامشخص، پرهیز کنید.

تنوع در دارایی‌های استیبل‌ کوینی

برای کاهش وابستگی به تتر و مدیریت ریسک، می‌توانید بخشی از دارایی خود را به استیبل‌کوین‌های دارای پشتوانه قوی‌تر و شفافیت بیشتر مانند USDC یا GUSD اختصاص دهید، استیبل‌کوین‌هایی که تحت نظارت قانونی سخت‌گیرانه‌تری هستند و گزارش‌های ممیزی دقیق‌تری ارائه می‌کنند.

جمع بندی

ماجرای «تتر جعلی» نمادی از چالش‌های گسترده‌تر اعتماد و شفافیت در صنعت ارزهای دیجیتال است. اتهاماتی مبنی بر انتشار تتر بدون پشتوانه، ثبات بازار رمزارز را تهدید می‌کند. نوع دیگری از کلاهبرداری نیز پرداخت پول توسط خریدار و عدم عرضه تتر توسط فروشنده است.